Francesc Betriu
| Francesc Betriu | |
|---|---|
.jpg) | |
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Francisco Betriu Cabecerán |
| Jaiotza | Organyà, 1940ko urtarrilaren 18a |
| Herrialdea |  Katalunia |
| Heriotza | Valentzia, 2020ko urriaren 7a (80 urte) |
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | gaztelania katalana |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | film-zuzendaria eta gidoilaria |
| Jasotako sariak | ikusi
|
    | |
Francesc Betriu Cabeceran (Orgañá, Lleida, 1940ko urtarrilaren 18a - Valentzia, 2020ko urriaren 7a ) Kataluniako zinema eta telebistako zuzendaria izan zen, Francesc Betriu edo Paco Betriu izenarekin ere ezaguna. Bere lanean frankismo garaiko komedia beltzaren kutsua eta literatura-egokitzapenerako gaitasuna nabarmendu zituen, Miguel Delibes, Juan Marsé, Ramón J. Sender, Mercè Rodoreda bezalako egileen moldaketekin. Kataluniako zinema akademiak «diktadurako eta Trantsizioko Espainia edo zinemaren eta literaturaren arteko harremanak ulertzeko ezinbesteko izena " zela uste zuen.
Karrera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Ekonomia eta Politika Zientzietako ikaslea eta Soziologian diplomatura lortu zuen Zinematografia Eskola Ofizialeko (EOC) ikaslea izateaz gain, Berlanga, Borau, Saura edo Sáenz de Heredia-rekin ikasi zuen. Zinema eta telebistako ekoizle gisa lan egin zuen eta 1960ko hamarkadaren amaieran film laburren produkzio independentean aitzindari izan zen. Besteak beste, Manuel Gutiérrez Aragón, José Luis García Sánchez eta Antonio Drove-rekin batera hamahiru film labur ekoiztea erabaki zuten. Handik "Zer egin daiteke neska batekin?", "Labeleciallalacio" edo "Bolero de Amor" film laburrak sortu zituzten.
Nuevos Fotogramas aldizkariko zuzendaria izan zen. Euskarri zinematografikoan hasi zen zuzendari laguntzaile gisa Manuel Revueltaren Antonio y Lola (1965) filmean. Urte bat geroago, hala nola Beatles-ak Madrilen (1966), Gente de Mesón (1969) eta Bolero de amor (1970) laburmetraiak filmatzen hasi zen.
Bere film gehienak literatura lanetan inspiratuta daude. Bere moldaketetan komedia hispano, beltz eta groteskoaren zaletasuna da nagusi. Corazón solitario (1972) eta Furia española (1975) filmen kasua da, José Luis García Sánchez zinemagile lankideak batera idatzitako gidoiekin; La viuda andaluza (1976) eta Los fieles servientes (1980) komediak, Espainiako Filmaren Kalitate Goreneko Aipamena saritu zuten Mostra de Cinema Mediterranin .
Playas y piscinas (1981) eta La plaza del Diamante (1982) lanen ondoren, egokitzapen berria filmatu zuen, Réquiem por un campesino español (1985), kasu honetan, Ramón J. Sender-en izen bereko eleberrian ( 1901-1982) oinarrituta. Film horretan Fernando Fernán Gómez, Terele Pávez eta Antonio Banderas gaztea izan zituen.
Vida privada (1987) Héctor Alterio protagonista zuen telebistarako filmatutako mini-serie bat izan zen. Sinatra (1988) bere hurrengo lanean, Raúl Núñezen eleberrian oinarrituta, Francesc Betriuk Alfredo Landak interpretatutako Frank Sinatra abeslari estatubatuarraren imitatzaile baten bizitza kontatzen du. Aktore lanetan telebistako Ana Obregón eta Maribel Verdú ere badaude. Hurrengo film luzeak Eurocop (1988) eta TVE-k ekoitzitako Un día volveré (1990) seriea, Juan Marsé- ren eleberrian oinarrituta.
Betriuk sei urte geroagora arte ez zuen berriro filmatu: La duquesa roja (1996) komedia, Andrés Vicente Gómezek koproduzitutako eta Rosa María Sardá protagonista duen filma. beste aktore batzuk Loles León, Javier Gurruchaga eta María Isbert dira, besteak beste.
Una pareja perfecta (1997), Andrés Vicente Gómezek ekoitzia eta Antonio Resines protagonista duena, Miguel Delibes-en Diario de un jubilado eleberriaren moldaketa da.
Bere azken bi lanak El paraíso ya no es lo que era (2000) film luzea eta Susana Prieto gidoian ere parte hartu zuen La madre de mi marido telebistako filma (2004) izan ziren.
2014an Zinematografiaren Sant Jordi saria eman zioten.
2020ko urtarrilaren 19an, Gaudí Ohorezko Saria jaso zuen " bere konpromiso sozial irmoagatik eta bere produkzioaren aniztasunagatik". Sant Pol de Maren (Bartzelona) bizi zen.
Filmografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Zuzendari gisa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- (1972) Corazón solitario.
- (1975) Furia española.
- (1976) La viuda andaluza.
- (1979) Los fieles sirvientes.
- (1982) La plaça del Diamant.
- (1985) Réquiem por un campesino español.
- (1988) Sinatra.
- (1996) La duquesa roja.
- (1997) Una pareja perfecta.
- (2000) El paraíso ya no es lo que era.
- (2004) La madre de mi marido.
- (2009) Mónica del Raval.
- (2012) El día que murió Gracia Imperio.
Gidoilari gisa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- (1965) Historias de la fiesta.
- (1972) Corazón solitario.
- (1975) Furia española.
- (1976) La viuda andaluza.
- (1988) Sinatra.
- (2009) Mónica del Raval.
